اگر شروع به دریافت چند کالری بیشتر از معمول یا کاهش فعالیت کنید، از افزایش وزن تعجب نمیکنید اما اگر هیچ تغییری در شیوه زندگی خود ایجاد نکرده اید اما وزنتان رو به بالا میرود، چطور؟ بیایید نگاه دقیق تری به دلایل این موضوع داشته باشیم:

 کمبود خواب

کمبود خواب دو مشکل برای وزنتان ایجاد میکند. اول این که اگر دیر بیدار شوید احتمال بیشتری وجود دارد که آخر شب میان وعده مصرف کنید بنابراین مصرف کالری تان بیشتر میشود. مشکل دیگر مربوط به رویدادهای داخل بدن در هنگام محرومیت از خواب است. تغییراتی در میزان هورمونها روی میدهد که اشتها و گرسنگی را افزایش میدهد و باعث میشود پس از خوردن به موقع احساس سیری نکنید.  

 استرس

زمانی که فشارها بر روی بدن زیاد است، بدن به حالت تلاش برای بقا میرود. کورتیزول (هورمون استرس) ترشح میشود که موجب افزایش اشتها میگردد و البته در زمان استرس ممکن است غذاهای پر کالری را نیز بی توجه مصرف کنیم. ترکیبی از این دو عامل شما را به سمت افزایش وزن سوق میدهد.

 داروهای ضد افسردگی

یک عارضه ناخوشایند برخی از داروهای ضد افسردگی اضافه وزن است. اگر فکر میکنید داروهای ضد افسردگی تان موجب اضافه وزن در شما شده، درباره ایجاد تغییراتی در برنامه درمانی خود با پزشک صحبت کنید اما هرگز هرگز بدون نظر پزشک داروهای خود را متوقف نکنید یا تغییر ندهید. جدا از این، برخی افراد در آغاز مصرف دارو دچار اضافه وزن میشوند چون از نظر روانی احساس بهتری پیدا میکنند که منجر به اشتهای بیشترشان میشود. همچنین خود افسردگی نیز ممکن است تغییراتی در وزن ایجاد نماید.

 استروئیدها

داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی مانند پردنیزولون به ایجاد اضافه وزن شهرت دارند. احتباس مایعات و افزایش اشتها از دلایل اصلی آن است. برخی افراد نیز ممکن است در حین مصرف استروئیدها، تغییرات موقتی را در نواحی در بدن که چربی ذخیره میشود، مشاهده کنند مانند صورت، شکم یا پشت گردن. اگر استروئید را به مدت بیش از یک هفته مصرف کرده اید، آن را ناگهانی قطع نکنید. ممکن است این کار منجر به مشکلات جدی شود. ابتدا باید با پزشک صحبت کنید.

 داروهایی که ممکن است موجب اضافه وزن شوند

چند داروی تجویزی با اضافه وزن ارتباط دارند که از جمله آنها می توان به داروهای ضد روان پریشی (مورد استفاده در درمان اختلالاتی مانند اسکیزوفرنی و اختلال دو قطبی)، و داروهایی که برای درمان میگرن، تشنج، فشار خون بالا و دیابت مصرف میشوند، اشاره کرد. برای یافتن دارویی که علائم شما را درمان کند و عوارض جانبی کمتری داشته باشد، با پزشک صحبت کنید.

 قرص ضد بارداری را مقصر ندانید

بر خلاف باور عموم، اثبات نشده است که داروهای ضد بارداری ترکیبی (استروژن و پروژستین) موجب اضافه وزن ماندنی میشوند. تصور میشود برخی زنانی که این قرصهای ترکیبی را مصرف میکنند، ممکن است اضافه وزن مربوط به احتباس مایعات را تجربه کنند اما این تاثیر کوتاه مدت است. اگر هنوز نگران اضافه وزن احتمالی در مصرف این داروها هستید، با پزشک خود صحبت کنید.

 کم کاری تیروئید

اگر تیروئید (غده پروانه ای شکل در جلوی گردن) شما به اندازه کافی هورمون تیروئید تولید نکند، احتمالا احساس خستگی، ضعف و سرما خوردگی و اضافه وزن خواهید داشت. بدون مقدار کافی هورمون تیروئید متابولیسم آهسته میشود و اضافه وزن محتمل میگردد. حتی اگر عملکرد تیروئید در حد پایین دامنه نرمال باشد ، ممکن است اضافه وزن ایجاد کند. درمان کم کاری تیروئید با دارو مقداری از وزن اضافه شده را میتواند بازگرداند.

 تقصیر را به گردن یائسگی نیندازید

بیشتر زنان در دوران یائسگی دچار مقداری اضافه وزن میشوند اما احتمالا هورمونها تنها عامل آن نیستند. در پیری متابولیسم کاهش می یابد بنابراین کالری کمتری نسبت به گذشته میسوزانید. تغییر در سبک زندگی (مثل ورزش کمتر) نیز در اضافه وزن نقش دارد اما این که چربی اضافی در کجا ذخیره شود ممکن است به یائسگی مربوط باشد به طوری که چربی بیشتر در اطراف کمر تجمع می یابد نه رانها.

 سندرم کوشینگ

اضافه وزن یک علامت شایع سندرم کوشینگ است. وضعیتی که به واسطه آن در معرض مقدار بیش از حد هورمون استرس (کورتیزول) قرار میگیرید که به نوبه خود موجب اضافه وزن و ناهنجاریهای دیگر میشود. در صورتی که برای آسم، آرتروز یا لوپوس، استروئید مصرف کنید دچار سندرم کوشینگ میشوید. همچنین زمانی که غده ادرنال، کورتیزولِ بیش از حد تولید کند، چنین اتفاقی می افتد و یا این که ممکن است به وجود یک تومور مربوط باشد. اضافه وزن ممکن است اطراف صورت، گردن، بالای گردن یا کمر چشمگیرتر باشد.

 سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)

سندرم تخمدان پلی کیستیک یک مشکل شایع هورمونی در زنان در سنین باروری است. بیشتر زنان مبتلا به این سندرم، کیستهای کوچک زیادی در تخمدانهایشان ایجاد میشود. این وضعیت منجر به عدم تعادل هورمونی میشود که بر سیکل قاعدگی تاثیر میگذارد و میتواند به موهای زاید و آکنه منجر شود. زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک مقاومت به انسولین دارند (هورمونی که قند خون را کنترل میکند) بنابراین اضافه وزن پیدا میکنند. وزن اضافی اطراف شکم بیشتر تجمع می یابد و این زنان را در خطر بیماریهای قلبی قرار میدهد.

 ترک سیگار

ترک سیگار یکی از بهترین اقداماتی است که برای سلامتی خود میتوانید انجام دهید. وقتی سیگار را ترک میکنید ممکن است مقداری اضافه وزن پیدا کنید اما کمتر از چیزی که فکر میکنید. به طور متوسط افرادی که سیگار را ترک میکنند، کمتر از 4 کیلو گرم وزن اضافه میکنند. باید پس از چندین هفته احساس گرسنگی اضافی تان متوقف شود که به کاهش وزنی که اضافه کرده اید، کمک میکند.

قانون شماره یک: دارو را بدون مشورت با پزشک تغییر ندهید یا متوقف نکنید  
هیچ دارویی را بدون مشاوره با پزشک قطع نکنید. اهمیت دارویی که مصرف میکنید را بشناسید چون ممکن است برای سلامتی تان حساس باشد. همچنین چیز دیگری نیز ممکن است موجب اضافه وزن تان شده باشد. پزشک شما میتواند کمک کند علت اضافه وزن خود را بفهمید.

قانون شماره دو: تاثیر دارو بر دیگران ارتباطی با شما ندارد   
خود را با افراد دیگری که همین داروها را مصرف میکنند، مقایسه نکنید. همه مردم عوارض جانبی یکسانی را با مصرف یک دارو تجربه نمیکنند. حتی اگر دارویی موجب کاهش وزن در فرد دیگری شود، ممکن است همین تاثیر را بر شما نداشته باشد.

قانون شماره 3: نگران اضافه وزن ناشی از عارضه احتباس مایعات نباشید  
به یاد داشته باشید که اگر اضافه وزن تنها ناشی از احتباس مایعات است، پس چربی اضافه نکرده اید بنابراین این حالت موقتی است. همین که مصرف دارو را تمام کردید یا وضعیتتان تحت کنترل قرار گرفت، پف ناشی از احتباس مایعات رفع میشود. رژیم غذایی کم سدیم مصرف کنید تا دچار احتباس آب نشوید.

قانون شماره چهار: درباره تغییر دارو با پزشک صحبت کنید  
درباره داروهای دیگری که میتوان جایگزین کرد، با پزشک صحبت کنید. در بسیاری موارد پزشک میتواند داروهای شما را به داروهایی تغییر دهد که چنین عوارضی نداشته باشد.

قانون شماره پنج: به کاهش متابولیسم توجه کنید  
بررسی کنید ببینید اضافه وزن ناشی از کاهش متابولیسم است یا خیر. کاهش متابولیسم ممکن است ناشی از وضعیت پزشکی خاص یا دارو باشد. اگر چنین بود، فعالیتهایی انجام دهید که متابولیسم را افزایش میدهند.